ڕاهێنانەکانی ڕێزمانی پەشتۆ

بابەتەکانی ڕێزمانی پەشتۆ

فێربوونی زمانێکی نوێ دەتوانێ هەوڵێکی سەخت بێت بەڵام خەڵاتبەخش بێت. پەشتۆ، زمانی ڕۆژهەڵاتی ئێرانی کە بە شێوەیەکی سەرەکی لە ئەفغانستان و پاکستان قسەی پێدەکرێت، بەدەر نییە. فێربوونی پەشتۆ بە تایبەتمەندی و پێکهاتە بێهاوتاکانی، پێویستی بە شێوازێکی سیستماتیک هەیە بۆ تێگەیشتن لە ڕێزمانی خۆی. ئەم ڕێنماییە بوارە سەرەکییەکانی ڕێزمانی پەشتۆ بە زنجیرەیەکی لۆژیکی بۆ فێربوونی زمان دیاری دەکات، لە بنەماکانی وەک ناو و وتارەکانەوە دەست پێدەکات و بەرەو بوارە ئاڵۆزەکانی وەک زمان و دروستکردنی ڕستە دەڕوات.

1. ناوەکان:

گەشتی زمانی پەشتۆ بە فێربوونی ناوەکان دەست پێبکە. ئەمە تێگەیشتن لە جۆرەکانی ناوەکان دەگرێتەوە، وەک ناوە باو و تایبەتەکان، ڕەگەزی ڕێزمانیان و شێوەی کۆیان.

2. وتارەکان:

وتارەکان بە زمانی پەشتۆ جیاواز لە زمانی ئینگلیزی کار دەکەن. پەشتۆ هیچ وتارێکی دیاریکراوی نییە، و نادیاری زۆرجار نیشانە ناکرێت یان نیشان دەدرێت بە ژمارە “yaw” بە مانای “a”. فێربە چۆن پێناسەیی دەردەبڕدرێت لە ڕێگەی دەق، خۆپیشاندانەکان، و ڕیزبەندی وشەکان.

3. ئاوەڵناوەکان:

ئاوەڵناوەکان لە پەشتۆ بە شێوەیەکی ئاسایی پێش ناوەکانیان دێن. هەروەها پێویستە فێری دەنگی لینکەر “-e” بیت کە لە نێوان ناوەکان و هەموارکەرەکان لە زۆر دەقدا بەکار دەهێنرێت، وە چۆنیەتی پێکهێنانی بەراوردکاری و بەرزکردنەوە، بەگشتی لەگەڵ “tar” و “tar tulo”.

4. جێناوەکان/بڕیاردەرەکان:

جێناوەکان و بڕیاردەرەکان لە پەشتۆدا گرنگن. ئەوان جێگرەوەی ناوەکان دەگرنەوە و زانیاری دەربارەی کەس، ژمارە، ڕەگەز، خاوەندارێتی و چەندێتی دابین دەکەن. جێناوەکانی پەشتۆ شێوەی ڕاستەوخۆ و لاریان هەیە، و خاوەندارێتی زۆرجار بە گەردیلەی “da” یان بە کلیتیکی جێناو دیاری دەکرێت.

5. فرمانەکان:

فرمانی پەشتۆ شێوەی جیاوازی هەیە بە گوێرەی زمان و لایەن و مەزاج و دەنگ و کەس و ژمارە. زۆرێک لە فرمانەکان ئاوێتن، زۆرجار بە بەکارهێنانی “kol” do یان “kedal” be done بەکاردەهێنن. لە کاتی ئێستا و پێویستەوە دەست پێبکە و وردە وردە لە کاتی ڕابردوو و داهاتوو بدۆزەرەوە.

6. زەمەنەکان:

دوای شارەزایی لە فۆرمەکانی فرمان، قووڵتر بڕۆ ناو سیستەمی زمانی پەشتۆ و لایەن. ئەمە تێگەیشتن لە ئێستا، ڕابردوو و داهاتوو دەگرێتەوە، هەروەها جیاوازی نێوان لایەنە ناتەواوەکان و تەواوکەرەکان و چۆنیەتی بەکارهێنانیان لە چوارچێوەی جیاوازدا.

7. بەراوردکردنی گرژی:

بەراوردکردنی زەمەنەکان لە پەشتۆ یارمەتیدەرە بۆ تێگەیشتن لە لایەن و زنجیرەی ڕووداوەکان. بەراوردکردنی هەمان فرمان لە زەمەنە جۆراوجۆرەکاندا، بەتایبەتی تەواوکەر بەرامبەر ڕابردووی ناتەواو، تێگەیشتنێکی باشتر لە زمانی پەشتۆ دەبەخشێت.

8. پێشکەوتوو:

لایەنی پێشکەوتووخواز لە پەشتۆ زۆرجار بە ئێستای سادە دەردەبڕدرێت، بەتایبەتی بە فرمانە ئاوێتەکانی وەک “kar kol” work. هەروەها دەتوانرێت بە بەکارهێنانی ئاوەڵناوی بەشداربووی وەک “rawan” لەگەڵ فرمانی “to be” ڕوون بکرێتەوە.

9. پێشکەوتنخوازی تەواو:

ئەم مانایە بە شێوەیەکی گشتی بە دەربڕینی کات و پێکهاتەی ڕووناکی دەردەبڕدرێت، بۆ نموونە “keghegi … che + present” ئەوە ڕوویداوە کە …، یان بە تێکەڵکردنی شێوە بەشداربووەکان لەگەڵ شێوەکانی پێشووی “بوون،” بەگوێرەی فرمان و دەق.

10. مەرجەکان:

مەرجەکان بارودۆخی گریمانەیی و دەرئەنجامە شیاوەکانیان دەردەبڕن. لە پەشتۆدا، “ka” بەکار بهێنە بۆ if. مەرجە ڕاستەقینەکان زۆرجار شێوەی ئێستا یان داهاتوو بەکاردەهێنن، لە کاتێکدا مەرجی گریمانەیی یان پێچەوانەی واقیع فۆرمەکانی ڕابردوو بەکاردەهێنن و لەوانەیە گەردیلەی “ba” لەخۆ بگرێت بۆ دەربڕینی خواست.

11. ئاوەڵناوەکان:

ئاوەڵناوەکان لە پەشتە بۆ گۆڕینی فرمان، ئاوەڵناو، یان ئاوەڵناوەکانی تر. ئەوان زانیاری دەربارەی شێواز، شوێن، کات، پلە و شتی تر دابین دەکەن، و زۆرجار لە ئاوەڵناوەوە پێک دێن یان بە دەستەواژەی پێشگر دەردەبڕدرێن.

12. پێشگرەکان:

پێشگرەکان وشەکان و دەستەواژەکان بەیەکەوە دەبەستنەوە. لە پەشتۆدا، پێشگرە باوەکان بریتین لە “pa”، “la”، “tar”، “par” و “da”. ئەوان پەیوەندییەکانی کات و شوێن و ئاراستە و سەرچاوە و خاوەندارێتی و شتی تر دەردەبڕن و لەوانەیە پێویستیان بە شێوەی لاری جێناوەکان بێت.

13. ڕستەکان:

لە کۆتاییدا، ڕاهێنان لەسەر دروستکردنی ڕستە بکە. پەشتۆ بە شێوەیەکی ئاسایی پەیڕەوی فرمانی بابەت دەکات، کە فرمان زۆرجار لە کۆتاییدایە. ئەمە بریتییە لە بەکارهێنانی هەموو خاڵەکانی ڕێزمانی فێربووی پێشوو لە دەقدا، بەم شێوەیە دڵنیابوون لە تێگەیشتنێکی گشتگیر لە زمانی پەشتۆ.