ڕێزمانی تاگالۆگ: دڵی زمانی فلیپینی بناسە.

تاگالۆگ، بنەمای زمانی نەتەوەیی فلیپین، فلیپینی، ملیۆنەها کەس لە سەرانسەری جیهاندا قسەی پێدەکەن. بۆ فێربوونی تاگالوگ، دەبێت سەرەتا لە ڕێزمانی ئاڵۆز و سەرنجڕاکێشی تێبگەیت. لەم وتارەدا دەچینە سەر لایەنە بنچینەییەکانی ڕێزمانی تاگالۆگ، یارمەتیت دەدەین ئەم زمانە جوانە بە شێوازێکی گفتوگۆیی و دۆستانە بزانیت.

1. ناوەکان – بێ ڕەگەز، دەژمێردرێت، و ناژمێردرێت

لە تاگالۆگ، ناوەکان بەپێی ڕەگەز پۆلێن ناکرێن، بەمەش بەڕێوەبردنیان ئاسانتر دەکات لە هەندێک زمانەکانی تر. ناوە باوەکان ئاماژە بە خەڵک، ئاژەڵ، شوێن، شت، یان بیرۆکەکان دەکەن، لەگەڵ ناوە تایبەتەکان ئاماژە بە ناوی دیاریکراو دەکەن. ڕووبەڕووی هەردوو ناوی ژمێردراو (تاهانان، بە واتای “ماڵ”) و ناوی ناژمێردراو (tubig، بە مانای “ئاو”) دەبینیت. هەروەها دەتوانرێت ناوەکان بگۆڕدرێن بۆ شێوەی کۆ بە زیادکردنی نیشانەی دیاریکراو وەک “mga”.

2. ئاوەڵناوەکان – وەسفکردن بە بەهرە

ئاوەڵناوەکان زانیاری زیاتر لەسەر ناوەکان دابین دەکەن، لەگەڵ چەند ڕێگایەک بۆ بەکارهێنانی ئاوەڵناوەکان لە تاگالۆگ. بەراوردکردنی ناوەکان لە ڕێگەی ئاوەڵناوەکانەوە بەدەست دێت بە بەکارهێنانی نیشانەکانی “mas” و “pinaka” بۆ دروستکردنی پلەی بەراوردکاری و نایاب. بۆ نموونە، “ماگاندا” بە مانای “جوان” دەگەیەنێت، لە کاتێکدا “ماس ماگاندا” بە مانای “جوانتر” و “پیناکاماگاندا” بە مانای “جوانترین” دەگەیەنێت.

3. جێناوەکان – هێشتنەوەی بە شەخسی

ڕێزمانی تاگالوگ پێکدێت لە جێناوە کەسییەکان، خاوەنداری، نیشاندان، پرسیارکردن و جێناوە ڕێژەییەکان. جێناوە کەسییەکان لە سێ حاڵەتدا دێن: ناودار (ئاماژە بە بابەت)، جێناوی (ئاماژە بە خاوەنداریکردن)، و تۆمەتبار (ئاماژە بە بابەت). جێناوە نیشاندەرەکان، وەک “ito” (this) و “iyan” (that)، بەکاردەهێنرێن بۆ ئاماژەکردن بە شتی دیاریکراو، لە کاتێکدا جێناوە پرسیارییەکان بۆ پرسیارکردن بەکاردەهێنرێن.

4. فرمانەکان – ئاوەدانکردن و جەختکردنەوە

فرمانەکانی تاگالۆگ (pandiwa) ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە دروستکردنی ڕستەدا، و ئاوەدانکردنیان جیاوازە. لەجیاتی گۆڕانکاری دەمەن، ئاوەدانی فرمان لە تاگالۆگ گۆڕانکاری ڕوو لەخۆ دەگرێت. سێ لایەنی فرمان هەیە: تەواوکراو (تەواو)، تەواو نەکراو (ناتەواو)، و بیرکردنەوە (داهاتوو).

سەرەڕای ئەوەش، تاگالوگ سیستەمێکی سەرنجی تایبەتی هەیە کە پەیوەستە بە فرمانەکانەوە. لەم سیستەمەدا، شێوەی فرمان دەگۆڕێت بەگوێرەی ئەوەی کە چ بەشێکی ڕستەکە جەختی لەسەر کراوەتەوە، وەک تەن، بابەت، یان ئاراستەی کردارەکە. نیشانەی سەرەکی وەک “um-“، “mag-“، و “-in” یارمەتیدەرن بۆ گەیاندنی جیاوازی جیاواز لە نێو ڕستەکاندا.

5. باوەشکردنی گەشتەکە

فێربوونی ڕێزمانی تاگالۆگی پێویستی بە کات و هەوڵ و ئارامی هەیە. لەگەڵ ئەوەشدا، بێهاوتاییەکەی کاتێک شارەزا بوو، تێڕوانینێکی بێ هاوتا بۆ کەلتوور و کەلەپووری فلیپینی دەستەبەر دەکات. مێشکێکی کراوە بپارێزە، بەردەوام ڕاهێنان بکە، و لە هەڵەکردن مەترسە لەکاتی قسەکردندا.

کاتێک قووڵتر دەچیتە نێو وردەکارییەکانی ڕێزمانی تاگالۆگ، کات تەرخان بکە بۆ چێژ وەرگرتن لەو چالاکی و دەوڵەمەندییەی کە پێشکەشی دەکات. چێژ لە تێگەیشتنت وەربگرە بۆ ئەو ئاڵۆزییانەی کە ئەم زمانە بەڕاستی ناوازە دەکەن. Maligayang pag-aaral—فێربوونێکی دڵخۆش!