ڕێزمانی عیبری

شارەزایی لە ڕێزمانی عیبری: ڕێنیشاندەری کۆتایی تۆ

سڵاو، ئارەزوومەندانی زمان! ئایا ئامادەیت بۆ چوونە ناو جیهانی سەرنجڕاکێشی ڕێزمانی عیبری؟ تۆ هاتوویتە شوێنی ڕاست پڕە لە زانیاری ئاسان بۆ تێگەیشتن و ئاوازی گفتوگۆ، ئەم وتارە ڕێنماییت دەکات بەناو جیهانی سەرنجڕاکێشی ڕێزمانی عیبری. بەم زووانە، دەتوانیت ڕستە دروست بکەیت و بەشداری گفتوگۆی مانادار بکەیت لەگەڵ قسەکەرانی ڕەسەن. کەواتە، با گەشتەکەت دەست پێبکەین بۆ شارەزایی لە ڕێزمانی عیبری!

بەڵام سەرەتا، بۆچی ڕێزمانی عیبری؟

ئەگەر تۆ عیبری فێر دەبیت، بناغەیەکی پتەو لە ڕێزمان گرنگە بۆ قسەکردن، خوێندنەوە و نووسین. لە کاتێکدا ڕێزمانی عیبری لە سەرەتادا ئاڵۆز دەردەکەوێت، بەڵام کاتێک دابەش دەبێت بۆ پارچەی بچووکتر و ئاسانتر بەڕێوە دەبرێت. کەواتە، با دەست بکەین بەم گەشتە سەرنجڕاکێشە!

1. ناوەکان، ڕەگەز و ژمارە

ناوە عیبرانییەکان دوو ڕەگەزیان هەیە: نێر و مێ و دەکرێ تاک یان کۆ بن. دیاریکردنی ڕەگەزی ناوێک بنەمایەک پێکدەهێنێت بۆ دروستکردنی ڕستەی گونجاو چونکە کاریگەری لەسەر بەشەکانی تری قسەکردن هەیە، وەک فرمان و ئاوەڵناو.

یاسایەکی گشتی: ئەگەر ناوێک بە “ה” (هێی) یان “ת” (تاڤ) کۆتایی بێت، ئەوا بەزۆری مێینە. لەگەڵ ئەوەشدا، جیاوازی هەیە، بۆیە لەبەرکردنی ڕەگەزی ناو لەکاتی فێربوونی وشەگەل گرنگە.

سەرەڕای ئەوەش، ناوە عیبری شێوەی جیاواز وەردەگرن بەپێی ژمارە. ناوی کۆی نێرینە بە “ים” (yim) کۆتایی دێت، لە کاتێکدا ناوی کۆی مێینە بە “وات” (ot) کۆتایی دێت.

2. ئاوەڵناو، ڕێکەوتن و ماددەی دیاریکراو

ئاوەڵناوەکان لە عیبری دەبێت لە ڕەگەز و ژمارە لەگەڵ ئەو ناوەی کە دەستکاری دەکەن هاوڕا بن. بۆ ئەوەی ئاوەڵناوێک بە مێینە بکەیت، لە کۆتاییدا “ה” زیاد بکە ئەگەر پێشتر نەبوو. بۆ دروستکردنی ئاوەڵناوێک بە کۆ، هەمان بنەمای ناوەکان پەیڕەو بکە: “ים” بۆ نێرینە و “ות” بۆ مێ زیاد بکە.

وشەی دیاریکراو “the” لە عیبری بریتییە لە “ה” (هێی) و وەک پێشگر بۆ ناو یان ئاوەڵناوەکە زیاد دەکرێت. بۆ نموونە، “הספר” (haSefer – کتێب) یان “הכדור הגדול” (hakadur hagadol – تۆپی گەورە).

3. فرمانەکان، زمان و ئاوەدان

فرمانەکانی عیبری ڕۆڵێکی گرنگ لە ڕێزمان دەگێڕن و دابەش دەبن بەسەر حەوت گرووپی ئاوەداندا کە پێیان دەوترێت “binyanim”. هەر بینانێک کاریگەری لەسەر مانای فرمان و ڕۆڵی ڕستە هەیە.

بۆ ئەوەی تێڕوانینێکی خێرات پێبدەین، با باسی کاتی ئێستای فرمانە ئاساییەکان بکەین:

– אני קורא/ת (ani kore/et – من دەخوێنمەوە، masc./fem.)

– את/ה קורא/ת (ata/at kore/et – تۆ دەخوێنیتەوە، masc./fem.)

– הוא/היא קורא/ת (hu/hi kore/et – he/she reads)

لەبیرت بێت، ئەمە تەنها سەرەتایە! زۆر زەمەنی تر، فرمانی ناڕێک و ئاڵۆزی بینیان دەردەکەون لەگەڵ بەرەوپێشچوونت.

4. جێناوەکان، پێشبڕکێکان، و زیاتریش!

ڕێزمانی عیبری پێکهاتەی تری تێدایە وەک جێناوەکان (אני, אתה, הוא, היא, و هتد)، پێشگرەکان (ב, ל, מ, על, هتد)، و دەربڕینەکانی زاراوە. چارەسەرکردنی هەر توخمێک زۆر گرنگە بۆ بەدەستهێنانی ڕەوانی گشتگیر لە زمانی عیبری، بۆیە هەنگاو بە هەنگاو بن.

لە کۆتاییدا، هیچ کورتە ڕێیەک نییە بۆ شارەزایی لە ڕێزمانی عیبری. پێویستی بە بەردەوامی و ڕاهێنان و ئارامگرتن هەیە. هەرچۆنێک بێت، کاتێک لە ئاڵۆزییەکانی تێدەگەیت، چێژ لە وردەکارییەکانی گفتوگۆکردن بە عیبری وەردەگریت، کلتور و مێژووی دەوڵەمەند دەدۆزیتەوە، و سوپاسگوزاری خۆت بۆ زمانەکە قوڵتر دەکەیتەوە. בהצלחה (Behatzlacha – بەختێکی باش)!