De Nepalese taal is rijk aan spreekwoorden en gezegden die diep geworteld zijn in de cultuur en tradities van het land. Deze spreekwoorden en gezegden bieden niet alleen inzicht in de taal, maar ook in de waarden en overtuigingen van de Nepalese mensen. In dit artikel zullen we enkele van de meest voorkomende Nepalese spreekwoorden en gezegden verkennen, samen met hun betekenissen en voorbeelden om je te helpen deze prachtige taal beter te begrijpen.
Spreekwoorden en gezegden in de Nepalese taal
१. उखान टुक्का (Ukhaan Tukka)
उखान टुक्का betekent spreekwoorden en gezegden in het Nepalees. Dit zijn korte, bondige uitspraken die een algemene waarheid of wijsheid overbrengen.
कसैले भन्यो, ‘उखान टुक्का’ भनेको हाम्रो पुरानो संस्कृति हो।
२. ढुङ्गाले हानेको चोटले त बिर्सिन्छ तर मुखले हानेको चोट कहिल्यै बिर्सिन्न (Dhungale haneko chotle ta birsinchha tara mukhle haneko chot kahilyai birsinna)
Dit gezegde betekent dat fysieke pijn uiteindelijk kan worden vergeten, maar de pijn veroorzaakt door woorden blijft voor altijd hangen.
ढुङ्गाले betekent “door een steen” of “met een steen”.
उसले ढुङ्गाले हानेको घाउ ठिक भयो।
चोट betekent “wond” of “pijn”.
चोटको कारणले ऊ काम गर्न सकेन।
मुख betekent “mond”.
उसको मुखमा हाँसो थियो।
३. धनीको धनले गरीबको मन (Dhaniko dhanle garibko man)
Dit betekent dat de rijkdom van een rijk persoon de geest van een arme persoon beïnvloedt. Het wijst op de invloed van rijkdom en hoe het percepties kan veranderen.
धनी betekent “rijk”.
धनी व्यक्तिहरूको जीवनशैली फरक हुन्छ।
धन betekent “rijkdom” of “geld”.
धनले मात्र खुशी किन्न सक्दैन।
गरीब betekent “arm”.
गरीब परिवारहरूको जीवन कठिन हुन्छ।
४. हतार गरे बिग्रन्छ, बिस्तारै गरे सप्रन्छ (Hatar gare bigranchha, bistarai gare sapranchha)
Dit spreekwoord betekent dat haastige beslissingen vaak fout gaan, terwijl langzame en zorgvuldige acties succesvol zijn.
हतार betekent “haast”.
हतारमा काम नगर्नु।
बिग्रन्छ betekent “gaat fout” of “mislukt”.
उसको योजना हतारमा बिग्रियो।
बिस्तारै betekent “langzaam”.
बिस्तारै हिँड्नुहोस्।
५. बाघको डरले बाख्रा मार्नु (Baghko darle bakhra marnu)
Dit gezegde betekent dat je iets kleins opoffert uit angst voor iets groters. Het wijst op irrationele angst en hoe mensen soms verkeerde beslissingen nemen uit angst.
बाघ betekent “tijger”.
बाघ देखेर ऊ डरायो।
डर betekent “angst”.
ऊ गहिरो डरमा थियो।
बाख्रा betekent “geit”.
उसले बाख्रा पालेको छ।
६. पानी परेपछि घैला सम्हाल्नु (Pani parepachhi ghaila samhalnu)
Dit spreekwoord betekent dat men maatregelen neemt nadat de schade al is aangericht, vergelijkbaar met het Nederlandse “achteraf repareren”.
पानी betekent “water”.
पानी पिउनु स्वास्थ्यका लागि राम्रो हो।
घैला betekent “kruik” of “pot”.
घैलामा पानी राख्नुहोस्।
सम्हाल्नु betekent “beheer” of “regel”.
सम्हालेर हिँड्नु।
७. वनको बाघले खाएन, घरको बाघले खायो (Vanko baghle khaena, gharko baghle khayo)
Dit gezegde betekent dat de echte gevaren vaak dichter bij huis zijn dan we denken. Het wijst op het negeren van nabije bedreigingen.
वन betekent “bos”.
वनमा धेरै जनावरहरू बस्छन्।
घर betekent “huis”.
उसको घर सुन्दर छ।
८. जसले जसलाई दुःख दिन्छ, उसलाई त्यसैले सताउँछ (Jasle jaslai dukh dinchha, uslai tyaisele satanchha)
Dit spreekwoord betekent dat wie anderen pijn doet, uiteindelijk zelf pijn zal lijden. Het is vergelijkbaar met het Nederlandse “wie de bal kaatst, kan hem terug verwachten”.
दुःख betekent “pijn” of “verdriet”.
उसको मृत्युले सबैलाई दुःख लाग्यो।
सताउनु betekent “pesten” of “lastigvallen”.
सताउन बन्द गर।
९. एउटै डुंगामा दुईवटा माछा (Eutai dungama duiwata machha)
Dit spreekwoord betekent dat twee tegenstrijdige zaken niet samen kunnen bestaan. Het wijst op de onmogelijkheid van het combineren van onverenigbare dingen.
डुंगा betekent “boot”.
डुंगामा यात्रा गरौं।
माछा betekent “vis”.
माछा पकाएर खाउँ।
१०. ढुंगा खोज्दा देउता भेटियो (Dhunga khojdha deuta bhetiyo)
Dit gezegde betekent dat je iets veel beters vindt dan waar je naar op zoek was, vergelijkbaar met het Nederlandse “bij toeval iets goeds vinden”.
खोज्नु betekent “zoeken”.
ऊ पुस्तक खोज्दैछ।
देउता betekent “god”.
देउताको मन्दिरमा जाऔं।
११. आँखा छोपेर बाघको सिकार (Ankha chhopera baghko sikar)
Dit spreekwoord betekent dat je een gevaarlijke taak aangaat zonder de risico’s te begrijpen, vergelijkbaar met “blindelings ergens in gaan”.
आँखा betekent “ogen”.
उसको आँखा ठूलो छ।
सिकार betekent “jagen”.
सिकार खेल्न जानुहोस्।
१२. एक हातले ताली बज्दैन (Ek hatle tali bajdaina)
Dit gezegde betekent dat samenwerking nodig is om resultaten te bereiken, vergelijkbaar met “het vergt twee om te tango”.
हात betekent “hand”.
उसको हात सफा छ।
ताली betekent “klap” of “applaus”.
ताली बजाउनुहोस्।
१३. बुढाको लाठी (Budhako lathi)
Dit spreekwoord betekent dat iemand of iets een bron van steun is, vergelijkbaar met “een steunpilaar”.
बुढा betekent “oudere man”.
बुढा मानिसलाई सम्मान गर्नुहोस्।
लाठी betekent “stok” of “wandelstok”.
लाठीको सहारामा ऊ हिँड्छ।
१४. हाँस्न जान्ने रोइरहनु पर्दैन (Hasna janne roirahanu pardaina)
Dit gezegde betekent dat wie weet hoe te lachen, niet altijd verdrietig hoeft te zijn. Het wijst op het belang van een positieve instelling.
हाँस्नु betekent “lachen”.
सबै जना हाँस्दै थिए।
रुनु betekent “huilen”.
ऊ रुन थाले।
१५. पञ्चे बाजा (Panche Baja)
Dit is een traditioneel Nepalees muziekinstrument dat vaak wordt gebruikt tijdens huwelijken en festivals. Het gezegde betekent feest en vreugde.
बाजा betekent “muziekinstrument”.
बाजाको आवाज सुन्दर छ।
Conclusie
Nepalese spreekwoorden en gezegden zijn een rijke bron van wijsheid en inzicht in de cultuur van Nepal. Ze helpen niet alleen bij het leren van de taal, maar bieden ook een diepere verbinding met de dagelijkse leefwereld van de Nepalese mensen. Door deze gezegden te begrijpen en te gebruiken, kun je je kennis van de taal en cultuur enorm verrijken.
