De technologie blijft zich in een razendsnel tempo ontwikkelen, en daarmee ook de taal die we gebruiken om deze nieuwe concepten en tools te beschrijven. In Nieuw-Zeeland, waar de Maori-taal een officiële taal is, worden steeds meer Maori-woorden geïntegreerd in de technologie. Dit artikel duikt dieper in enkele van deze woorden en hun betekenissen. Door deze woorden te leren, kunnen zowel taalliefhebbers als technologie-enthousiastelingen hun begrip van beide gebieden verrijken.

Te Reo Maori en Technologie

De Maori-taal, oftewel Te Reo Maori, heeft een rijke geschiedenis en cultuur. Met de opkomst van technologie is het fascinerend om te zien hoe deze oude taal zich aanpast en nieuwe woorden creëert voor moderne concepten. Hier zijn enkele Maori-woorden die veel worden gebruikt in de technologische wereld.

Rorohiko

Rorohiko betekent “computer” in het Maori. Het woord is samengesteld uit “roro” wat “hersenen” betekent, en “hiko” wat “elektrisch” betekent. Samen vormen ze een term die letterlijk “elektrische hersenen” betekent, wat een zeer passende beschrijving is voor een computer.

Kei te whakamahi ahau i te rorohiko mō taku mahi.

Pūkoro

Pūkoro betekent “zak” en wordt vaak gebruikt om “smartphone” aan te duiden. Dit woord benadrukt de draagbaarheid en het feit dat je deze apparaten altijd bij je kunt dragen, net als een zak.

Ko taku pūkoro kei roto i taku peke.

Whakaahua

Whakaahua betekent “beeld” of “foto”. In de context van technologie wordt het vaak gebruikt om afbeeldingen en foto’s op digitale apparaten te beschrijven.

Tēnā koa, tukua mai ngā whakaahua o te hui.

Ipurangi

Ipurangi is het woord voor “internet”. Dit woord is afgeleid van “iwi” wat “volk” betekent en “rangi” wat “hemel” betekent. Het concept van het internet als een “hemelse verbinding tussen volkeren” is een mooie weergave van hoe het internet mensen wereldwijd verbindt.

Kei te rapu au i ngā mōhiohio i runga i te ipurangi.

Whakaata

Whakaata betekent “scherm” of “display”. Dit woord wordt vaak gebruikt in de context van monitoren, televisies en andere schermen die beelden weergeven.

Kua hokona e au he whakaata hou mō taku rorohiko.

Tūmau

Tūmau betekent “server”. In de technologische context verwijst dit naar een systeem dat data en applicaties beheert en opslaat voor andere computers.

Kei te whakahou te tūmau i ngā kōnae.

Hono

Hono betekent “verbinden” of “connectie”. Dit woord wordt vaak gebruikt om te verwijzen naar netwerken en verbindingen tussen apparaten.

Me hono au i taku rorohiko ki te ipurangi.

Waea

Waea betekent “telefoon”. In de moderne context kan dit woord zowel een vaste lijn als een mobiele telefoon beschrijven.

Kei te waea atu ahau ki taku hoa.

Kupuhipa

Kupuhipa betekent “wachtwoord”. Dit woord is een samenstelling van “kupu” wat “woord” betekent, en “hipa” wat “geheim” betekent. Samen vormen ze een term die letterlijk “geheim woord” betekent.

Kaua e wareware ki tō kupuhipa.

Raraunga

Raraunga betekent “data”. Dit woord wordt gebruikt om informatie en gegevens te beschrijven die worden verwerkt en opgeslagen door computers.

Me tiaki e mātou ngā raraunga o ngā kaihoko.

Pūrongo

Pūrongo betekent “rapport” of “verslag”. Dit woord wordt vaak gebruikt in de context van het genereren van rapporten en documenten met behulp van software en computersystemen.

Kua oti taku pūrongo mō te kaupapa.

Whakauru

Whakauru betekent “inloggen” of “toegang krijgen”. Dit woord wordt gebruikt om het proces van het invoeren van een gebruikersnaam en wachtwoord om toegang te krijgen tot een systeem te beschrijven.

Me whakauru koe ki tō pūnaha.

Hōtaka

Hōtaka betekent “programma” of “software”. Dit woord wordt gebruikt om computerprogramma’s en applicaties te beschrijven.

Kei te tāuta au i tētahi hōtaka hou.

Whakapā

Whakapā betekent “contact” of “communicatie”. Dit woord wordt vaak gebruikt om te verwijzen naar het communiceren met anderen via digitale middelen.

Kei te whakapā mai tō tātou kiritaki.

Tārua

Tārua betekent “kopiëren” of “dupliceren”. Dit woord wordt gebruikt in de context van het maken van kopieën van bestanden en gegevens.

Me tārua koe i ngā kōnae hei tiaki.

Whakairoiro

Whakairoiro betekent “grafisch” of “visueel”. Dit woord wordt gebruikt om grafische elementen en visuele ontwerpen te beschrijven.

He pai rawa atu ngā whakairoiro o tēnei kēmu.

Ripa

Ripa betekent “tabblad”. Dit woord wordt gebruikt in de context van webbrowsers en softwareprogramma’s die meerdere tabbladen ondersteunen.

Kua whakatuwheratia e au he ripa hou i taku tirotiro tukutuku.

Mokowā

Mokowā betekent “ruimte” of “opslagruimte”. Dit woord wordt gebruikt om de hoeveelheid beschikbare opslag op een apparaat of server te beschrijven.

Kei te pau te mokowā i runga i taku rorohiko.

Whakahaere

Whakahaere betekent “beheer” of “management”. Dit woord wordt vaak gebruikt in de context van het beheren van systemen, netwerken en projecten.

Kei te whakahaere ahau i te kaupapa hou.

De Toekomst van Maori in Technologie

De integratie van Maori-woordenschat in de technologische wereld is een prachtig voorbeeld van taalontwikkeling en culturele aanpassing. Terwijl technologie blijft groeien, zal de behoefte aan nieuwe termen en woorden ook blijven toenemen. Maori-sprekers en taalliefhebbers kunnen een actieve rol spelen in deze evolutie door nieuwe woorden te creëren en bestaande woorden aan te passen aan moderne concepten. Op deze manier blijft de Maori-taal levendig en relevant, zelfs in een steeds digitaler wordende wereld.

Laten we deze unieke en rijke taal blijven koesteren en ondersteunen, niet alleen in het dagelijks leven, maar ook in de technologische vooruitgang die ons allemaal beïnvloedt. Door Maori-woorden te leren en te gebruiken in technologie, kunnen we een brug slaan tussen traditionele kennis en moderne innovaties, wat uiteindelijk bijdraagt aan een meer inclusieve en diverse wereld.