Deense politiek kan complex zijn, maar door de juiste woordenschat te leren, kun je een beter begrip krijgen van de politieke discussies en debatten in Denemarken. In dit artikel zullen we enkele van de belangrijkste politieke termen in het Deens bespreken en uitleggen wat ze betekenen. Dit zal je helpen om zowel de krant te lezen als gesprekken te volgen over de Deense politiek.

Basis politieke termen

Regering (regering) – Dit verwijst naar de groep mensen die belast is met het besturen van een land of een deel van een land. In Denemarken wordt de regering geleid door de premier en bestaat uit ministers die verantwoordelijk zijn voor verschillende ministeries.
Regeringen har indført nye love for at forbedre miljøet.

Folketing (Folketing) – Dit is het nationale parlement van Denemarken. Het Folketing bestaat uit 179 leden die worden gekozen door de Deense burgers. Het parlement is verantwoordelijk voor het maken van wetten en het controleren van de regering.
Folketinget diskuterede forslaget om at hæve skatten.

Parti (partij) – Een politieke partij is een georganiseerde groep mensen met vergelijkbare politieke opvattingen die samenwerken om verkiezingen te winnen en politieke macht te verwerven.
Socialdemokratiet er et af de største partier i Danmark.

Verkiezingen en stemrecht

Valg (verkiezing) – Een proces waarbij burgers stemmen om hun vertegenwoordigers te kiezen. In Denemarken worden er regelmatig verkiezingen gehouden voor het Folketing, regionale raden en gemeenteraden.
Der vil være valg til Folketinget næste år.

Stemmeret (stemrecht) – Het recht van burgers om hun stem uit te brengen bij verkiezingen. In Denemarken hebben alle burgers boven de 18 jaar stemrecht.
Alle borgere over 18 år har stemmeret i Danmark.

Afstemning (stemming) – Het proces waarbij mensen hun stem uitbrengen om een beslissing te nemen of een vertegenwoordiger te kiezen.
Der var en tæt afstemning om den nye lov.

Politieke functies en rollen

Statsminister (premier) – De leider van de regering in Denemarken. De premier wordt meestal gekozen uit de grootste partij in het Folketing en is verantwoordelijk voor het leiden van het kabinet en het vertegenwoordigen van Denemarken op internationaal niveau.
Statsministeren holdt en tale om landets økonomi.

Minister (minister) – Een lid van de regering die verantwoordelijk is voor een bepaald ministerie, zoals het ministerie van Onderwijs, Gezondheid of Financiën.
Uddannelsesministeren annoncerede nye reformer for skolerne.

Borgmester (burgemeester) – Het hoofd van een gemeentebestuur in Denemarken. De burgemeester wordt gekozen door de gemeenteraad en is verantwoordelijk voor lokale aangelegenheden.
Borgmesteren afholdt et møde med byens beboere.

Politieke processen en besluitvorming

Lovgivning (wetgeving) – Het proces van het maken en aannemen van wetten. In Denemarken wordt wetgeving voorgesteld door de regering of door leden van het Folketing en moet worden goedgekeurd door het parlement.
Lovgivningen om miljøbeskyttelse blev vedtaget af Folketinget.

Debat (debat) – Een formele discussie over een bepaald onderwerp, vaak gehouden in het parlement, waarbij verschillende standpunten worden gepresenteerd en besproken.
Der var en livlig debat om den nye skattepolitik i Folketinget.

Beslutning (besluit) – Een formele uitspraak of beslissing die wordt genomen door een bestuursorgaan, zoals het parlement of de gemeenteraad.
Kommunalbestyrelsen tog en beslutning om at renovere skolen.

Politieke ideologieën en bewegingen

Socialisme (socialisme) – Een politieke en economische theorie die pleit voor gemeenschappelijke of staatscontrole over de productiemiddelen en een gelijke verdeling van welvaart.
Socialismen har haft stor indflydelse på Danmarks velfærdsstat.

Liberalisme (liberalisme) – Een politieke ideologie die de nadruk legt op individuele vrijheid, vrije markten en beperkte overheid.
Liberalismen fremhæver vigtigheden af personlig frihed og ansvar.

Konservatisme (conservatisme) – Een politieke ideologie die pleit voor het behoud van traditionele waarden en instellingen en sceptisch is over radicale veranderingen.
Konservatismen lægger vægt på familiens og religionens betydning.

Politieke kwesties en discussies

Migration (migratie) – De verplaatsing van mensen van de ene plaats naar de andere, vaak over nationale grenzen. Migratie is een belangrijk politiek onderwerp in Denemarken.
Der er en heftig debat om migration i det danske Folketing.

Klimaændringer (klimaatverandering) – Veranderingen in het wereldwijde of regionale klimaatpatroon, vaak toegeschreven aan de opwarming van de aarde. Klimaatverandering is een belangrijk onderwerp in de Deense politiek.
Regeringen har vedtaget nye tiltag for at bekæmpe klimaændringer.

Velfærdsstat (welvaartsstaat) – Een systeem waarin de overheid zorgt voor de welvaart van haar burgers door middel van sociale voorzieningen zoals gezondheidszorg, onderwijs en werkloosheidsuitkeringen.
Den danske velfærdsstat er kendt for sine omfattende sociale ydelser.

Belangrijke Deense politieke partijen

Socialdemokratiet (Socialdemocraten) – Een van de grootste en oudste politieke partijen in Denemarken, die zich richt op sociaal-democratische waarden zoals gelijkheid en sociale rechtvaardigheid.
Socialdemokratiet har haft stor indflydelse på dansk politik i mange år.

Venstre (Venstre) – Een liberale partij die voorstander is van vrije markten, individuele vrijheid en beperkte overheidsinterventie.
Venstre arbejder for at fremme økonomisk vækst og personlig frihed.

Det Konservative Folkeparti (De Conservatieve Volkspartij) – Een centrum-rechtse partij die pleit voor traditionele waarden, een sterke economie en een beperkte rol van de overheid.
Det Konservative Folkeparti lægger vægt på familie og national sikkerhed.

Politieke instellingen en organen

Kommunalbestyrelse (gemeenteraad) – Het bestuursorgaan van een gemeente in Denemarken, verantwoordelijk voor lokale aangelegenheden zoals onderwijs, sociale diensten en stadsplanning.
Kommunalbestyrelsen diskuterede budgettet for det kommende år.

Regionsråd (regionale raad) – Het bestuursorgaan van een regio in Denemarken, verantwoordelijk voor regionale aangelegenheden zoals gezondheidszorg en openbaar vervoer.
Regionsrådet arbejder på at forbedre sundhedstjenesterne i regionen.

Domstol (rechtbank) – Een overheidsinstelling die verantwoordelijk is voor het handhaven van de wet en het oplossen van juridische geschillen.
Domstolene spiller en vigtig rolle i det danske retssystem.

Politieke processen en participatie

Folkeafstemning (referendum) – Een directe stemming door de bevolking over een specifieke kwestie of wetgevingsvoorstel. In Denemarken kan een referendum worden gehouden om belangrijke beslissingen te nemen.
Regeringen har besluttet at afholde en folkeafstemning om EU-medlemskab.

Protest (protest) – Een openbare demonstratie waarbij mensen samenkomen om hun ongenoegen over een bepaalde kwestie te uiten.
Der var en stor protest mod de nye nedskæringer i uddannelsessektoren.

Lobbying (lobbyen) – Het proces waarbij individuen of groepen proberen invloed uit te oefenen op de beslissingen van politici of overheidsfunctionarissen.
Virksomhederne bruger lobbyister til at påvirke lovgivningen til deres fordel.

Conclusie

Het begrijpen van de Deense politieke woordenschat is essentieel voor iedereen die geïnteresseerd is in de politiek van Denemarken. Door de belangrijkste termen en concepten te leren, kun je beter deelnemen aan politieke discussies en een dieper inzicht krijgen in hoe het Deense politieke systeem werkt. We hopen dat dit artikel je heeft geholpen om een begin te maken met het leren van de Deense politieke woordenschat.