10 Grappige Feiten over de Kazachse Taal

1. Kazachs heeft drie verschillende alfabetten gebruikt

Een van de meest intrigerende aspecten van de Kazachse taal is het gebruik van verschillende alfabetten door de jaren heen:

• Arabisch alfabet: Tot het begin van de 20e eeuw werd Kazachs voornamelijk geschreven in het Arabisch alfabet.
• Cyrillisch alfabet: Sinds de Sovjetperiode wordt Kazachs vooral in het Cyrillisch schrift geschreven, vergelijkbaar met het Russisch.
• Latijns alfabet: Sinds 2017 is er een geleidelijke overgang naar het Latijnse alfabet gaande, die het Kazachs moderniseert en internationaliseert.

Deze wisseling van schrift is niet alleen historisch interessant, maar zorgt ook voor grappige situaties, zoals het herhaaldelijk moeten aanpassen van lesmateriaal en straatnaamborden.

2. Kazachs heeft meer dan 20 klinkers

Een typisch grappig feit voor taalliefhebbers: de Kazachse taal heeft een uitzonderlijk klinkersysteem. In totaal telt het meer dan 20 klinkergeluiden, wat beduidend meer is dan het Nederlands of Engels.

Dit maakt het soms lastig voor beginners om de juiste uitspraak te beheersen, vooral omdat subtiele verschillen in klinkers de betekenis van woorden kunnen veranderen. Bijvoorbeeld:

• Bal betekent ‘honing’
• Bel betekent ‘roep’

Hierdoor ontstaan soms grappige verwarringen tijdens gesprekken.

3. Kazachse woorden kunnen zeer lange samenstellingen zijn

Net als in andere Turkse talen kunnen Kazachse woorden uit meerdere delen bestaan die aan elkaar worden geplakt. Dit leidt tot lange, bijna onuitspreekbare woorden voor niet-ingewijden.

Een voorbeeld is het woord «жарылғышқышқандардың» (jarylghyshqshandardyng), wat ‘van de muizen die ontploffingen veroorzaken’ betekent. Zulke woorden zijn vaak een bron van humor, vooral bij niet-Kazachssprekenden die proberen ze uit te spreken.

4. Kazachs kent geen grammaticaal geslacht

In tegenstelling tot talen zoals Nederlands, Frans of Duits kent het Kazachs geen grammaticaal geslacht voor zelfstandige naamwoorden. Dit betekent dat woorden niet vrouwelijk, mannelijk of onzijdig zijn.

Voor taalleerders kan dit een verademing zijn, aangezien het niet nodig is om bijvoeglijke naamwoorden en werkwoorden aan geslacht aan te passen. Dit leidt soms tot grappige situaties, omdat het ontbreken van geslacht ook betekent dat het onduidelijk kan zijn over welke persoon of zaak precies wordt gesproken.

5. Kazachs gebruikt postposities in plaats van voorzetsels

Waar wij in het Nederlands voorzetsels gebruiken (zoals ‘op’, ‘in’, ‘onder’), gebruikt het Kazachs postposities. Dat betekent dat de plaatsaanduiding achter het woord komt in plaats van ervoor.

Een voorbeeld:

• «Үстел үстінде» betekent letterlijk ’tafel op’ en vertaalt naar ‘op de tafel’

Dit kan voor beginnende taalleerders een grappige verwarring veroorzaken omdat de woordvolgorde totaal anders is dan in het Nederlands.

6. Kazachse woorden kunnen meerdere betekenissen hebben

Het Kazachs is rijk aan polysemie, wat betekent dat een woord meerdere betekenissen kan hebben afhankelijk van de context. Dit leidt tot grappige situaties en woordspelingen.

• «Тау» kan zowel ‘berg’ als ‘vlees’ betekenen.
• «Қар» betekent ‘sneeuw’, maar ook ‘geld’ in informele taal.

Deze dubbelzinnigheden zijn een bron van humor en creativiteit in de taal.

7. Kazachse gezegden zijn vaak kleurrijk en grappig

De Kazachse taal heeft veel idiomatische uitdrukkingen die soms letterlijk vertaald grappig klinken:

• «Басқа түскен құс ұйықтамайды» – letterlijk ‘Een vogel die op een ander dak landt, slaapt niet’, wat betekent dat iemand die ergens nieuw is alert moet blijven.
• «Қолыңнан ештеңе келмейді» – ‘Je handen kunnen niets doen’, wat betekent dat iemand onhandig of hulpeloos is.

Dergelijke gezegden maken het leren van Kazachs niet alleen interessant, maar ook vermakelijk.

8. Kazachs heeft formele en informele aanspreekvormen

Zoals veel talen heeft het Kazachs verschillende vormen om mensen aan te spreken afhankelijk van de situatie en relatie:

• Сен (sen) – informeel ‘jij’
• Сіз (siz) – formeel ‘u’

Het verkeerd gebruiken van deze vormen kan leiden tot grappige of zelfs gênante situaties, vooral voor beginners die niet weten wanneer ze welke vorm moeten gebruiken.

9. Kazachs is een agglutinerende taal

Dat betekent dat het Kazachs woorden vormt door achtervoegsels aan een stam toe te voegen, elk met een specifieke grammaticale betekenis. Dit kan soms leiden tot zeer lange woorden die in het Nederlands alleen met meerdere woorden worden uitgedrukt.

Een voorbeeld is «кітаптарымыздан» (kitaptarymyzdan), wat betekent ‘van onze boeken’. Hier zie je:

• кітап (kitap) – boek
• тар (tar) – meervoud
• ымыз (ymyz) – ons
• дан (dan) – van

Voor taalleerders is het vaak grappig om te zien hoe lang een woord kan worden door simpelweg achtervoegsels toe te voegen.

10. Kazachs heeft unieke dierengeluiden

In het Kazachs klinken dierengeluiden heel anders dan in het Nederlands. Zo zegt een hond bijvoorbeeld “ау” in plaats van ‘woef’ en een kat “мысық” in plaats van ‘miauw’.

Deze verschillen kunnen grappige momenten opleveren wanneer kinderen of taalleerders proberen dierengeluiden na te bootsen in Kazachs.

Conclusie

De Kazachse taal zit vol verrassingen en humoristische eigenschappen die het leren ervan zowel uitdagend als plezierig maken. Van de verschillende alfabetten en klinkersystemen tot de lange samenstellingen en unieke gezegden, er valt veel te ontdekken. Voor iedereen die deze fascinerende taal wil leren, biedt Talkpal een toegankelijke en interactieve manier om Kazachs onder de knie te krijgen en tegelijkertijd te genieten van de bijzondere cultuur die eraan verbonden is.