Wat zijn voorzetsels van agent in de Welshe grammatica?

In de Welshe taal verwijzen voorzetsels van agent naar woorden die aangeven door wie een handeling wordt uitgevoerd, vooral in passieve zinnen. In tegenstelling tot het Nederlands, waar vaak de prepositie “door” wordt gebruikt, kent het Welsh specifieke voorzetsels die afhankelijk zijn van de grammaticale context en het type werkwoord.

Passieve zinnen en het belang van agent voorzetsels

Passieve zinnen benadrukken de handeling of het resultaat ervan, terwijl de uitvoerder van die handeling minder prominent is, maar soms wel expliciet genoemd moet worden. De voorzetsels van agent zijn hierbij essentieel omdat ze duidelijk maken wie de actie verricht. Zonder deze voorzetsels kan de betekenis van een zin onduidelijk of incompleet zijn.

De belangrijkste voorzetsels van agent in het Welsh

Er zijn verschillende voorzetsels die als agent voorzetsels functioneren in het Welsh. De keuze van het juiste voorzetsel hangt af van de syntactische en semantische context. Hieronder volgt een overzicht van de meest voorkomende agent voorzetsels en hun gebruik.

1. gan – het meest gebruikte agent voorzetsel

Gan is het meest gebruikte voorzetsel om de agent aan te geven in passieve constructies. Het wordt meestal vertaald als “door” in het Nederlands. Bijvoorbeeld:

• Mae’r llyfr wedi’i ysgrifennu gan y diweddar awdur. – Het boek is geschreven door de overleden auteur.
• Caiff y gwaith ei wneud gan y myfyrwyr. – Het werk wordt gedaan door de studenten.

Kenmerken van gan:

• Gebruikt bij passieve werkwoorden.
• Verwijst naar de persoon of entiteit die de handeling uitvoert.
• Wordt gevolgd door een naamwoord of voornaamwoord.

2. gan in combinatie met persoonlijke voornaamwoorden

Wanneer gan wordt gebruikt met persoonlijke voornaamwoorden, verandert de vorm van het voornaamwoord. Bijvoorbeeld:

• gan fi – door mij
• gan ti – door jou (informeel)
• gan o – door hem/haar
• gan ni – door ons
• gan chi – door jullie/u
• gan nhw – door hen

3. Andere voorzetsels en hun rol als agent voorzetsel

Hoewel gan het meest gebruikelijke agent voorzetsel is, kunnen in bepaalde contexten ook andere voorzetsels voorkomen, zoals:

• ganol – in de betekenis ‘midden in’, maar zelden als agent voorzetsel.
• ar – kan in sommige dialecten of specifieke uitdrukkingen de uitvoerder aanduiden, maar is minder frequent.

Over het algemeen is het echter gan dat de primaire rol speelt bij het aangeven van de agent in passieve zinnen.

Passieve constructies en de positie van het agent voorzetsel

In het Welsh volgt het voorzetsel van agent gewoonlijk direct na het passieve werkwoord of de passieve constructie. De syntaxis is vrij strikt, waardoor het voorzetsel en de agent duidelijk als een eenheid worden herkend:

• Caiff y llyfr ei ddarllen gan y myfyrwyr. – Het boek wordt gelezen door de studenten.
• Wedi’i wneud gan y tîm, mae’r gwaith yn iawn. – Het werk is gedaan door het team, het is goed.

Verschillen met het Nederlands

In het Nederlands wordt het voorzetsel “door” gebruikt in alle passieve agentconstructies, terwijl het Welsh vaak specifiek het voorzetsel gan gebruikt. Deze nuance is belangrijk om te begrijpen bij het leren van het Welsh, omdat het incorrect gebruik van voorzetsels de betekenis kan veranderen of de zin onnatuurlijk kan maken.

Veelvoorkomende fouten bij het gebruik van agent voorzetsels in het Welsh

Taalleerders maken vaak de volgende fouten bij het gebruik van agent voorzetsels in het Welsh:

• Verwarring tussen gan en andere voorzetsels: Het gebruik van een verkeerd voorzetsel kan leiden tot onduidelijkheid over wie de handeling uitvoert.
• Verkeerd gebruik van persoonlijke voornaamwoorden na gan: Het niet toepassen van de correcte vorm, zoals gan fi in plaats van gan mi
• Vergeten het voorzetsel te gebruiken: In passieve zinnen zonder agent, als de agent wel wordt bedoeld, kan het weglaten van gan de zin ongrammaticaal maken.