Het begrijpen van politieke en electorale woordenschat is essentieel voor iedereen die geïnteresseerd is in de politiek van IJsland. IJslands, een taal met een rijke geschiedenis en unieke woorden, biedt een fascinerend inzicht in de politieke cultuur van het land. In dit artikel zullen we enkele belangrijke woorden en uitdrukkingen behandelen die je zullen helpen om beter te begrijpen hoe de politiek en verkiezingen in IJsland werken.

Algemene Politieke Woorden

Stjórnarskrá – Grondwet. Dit is het fundamentele juridische document dat de basis vormt voor de regering en de rechten van de burgers in een land.
Stjórnarskrá Íslands var samþykkt árið 1944.

Þing – Parlement. Dit is de wetgevende macht van de regering, waar wetten worden gemaakt en besproken.
Alþingi er þing Íslands.

Ríkisstjórn – Regering. Dit verwijst naar de uitvoerende macht die verantwoordelijk is voor de dagelijkse administratie van het land.
Ríkisstjórnin tók nýlega ákvörðun um fjárhagsáætlunina.

Forseti – President. Dit is het staatshoofd van IJsland, meestal een ceremoniële positie, maar met enkele belangrijke bevoegdheden.
Forseti Íslands opnaði Alþingi í dag.

Ráðherra – Minister. Een lid van de regering die verantwoordelijk is voor een specifiek ministerie, zoals onderwijs of gezondheidszorg.
Menntamálaráðherra kynnti nýja stefnu í menntamálum.

Verkiezingen en Stemmen

Kosningar – Verkiezingen. Dit is het proces waarbij burgers hun vertegenwoordigers kiezen.
Kosningar verða haldnar næsta vor.

Atkvæði – Stem. Dit is de keuze die een kiezer maakt tijdens een verkiezing.
Hann gaf sitt atkvæði í kosningunum.

Atkvæðagreiðsla – Stemming. Dit verwijst naar het proces van stemmen tijdens een verkiezing of besluitvorming.
Atkvæðagreiðsla um ný lög verður haldin á morgun.

Kjósandi – Kiezer. Dit is een persoon die stemrecht heeft en deelneemt aan verkiezingen.
Kjósendur mættu í stórum stíl í kosningarnar.

Kjörstaður – Stembureau. Dit is de locatie waar kiezers naartoe gaan om hun stem uit te brengen.
Kjörstaðurinn opnar klukkan átta að morgni.

Politieke Partijen en Ideologieën

Flokkur – Partij. Dit is een georganiseerde groep mensen met vergelijkbare politieke doelen en meningen.
Sjálfstæðisflokkurinn er stærsti flokkurinn á Íslandi.

Vinstri – Links. Dit verwijst naar politieke ideologieën die de nadruk leggen op gelijkheid en sociale rechtvaardigheid.
Vinstri flokkar styðja oft velferðarkerfið.

Hægri – Rechts. Dit verwijst naar politieke ideologieën die de nadruk leggen op individuele vrijheden en economische liberalisering.
Hægri flokkar leggja áherslu á einkaframtakið.

Frjálslyndur – Liberaal. Een politieke oriëntatie die persoonlijke vrijheid en gelijkheid voorstaat.
Frjálslyndir flokkar styðja oft mannréttindi.

Íhaldsamur – Conservatief. Een politieke oriëntatie die de nadruk legt op traditie en stabiliteit.
Íhaldsamir flokkar leggja áherslu á hefðbundin gildi.

Politieke Processen en Begrippen

Þingmaður – Parlementslid. Een gekozen vertegenwoordiger in het parlement.
Þingmaðurinn lagði fram nýtt frumvarp.

Frumvarp – Wetsvoorstel. Een voorstel voor een nieuwe wet, ingediend bij het parlement.
Nýtt frumvarp um menntamál var samþykkt í dag.

Lög – Wet. Een officieel vastgestelde regel die door het parlement is goedgekeurd.
Ný lög um umhverfisvernd tóku gildi í ár.

Kosningabarátta – Verkiezingscampagne. De activiteiten die kandidaten ondernemen om stemmen te winnen.
Kosningabaráttan fyrir næstu kosningar er þegar hafin.

Kosningaloforð – Verkiezingsbelofte. Een belofte die een kandidaat doet tijdens een verkiezingscampagne.
Kosningaloforð hans var að bæta heilbrigðiskerfið.

Kosningaúrslit – Verkiezingsuitslag. De resultaten van de stemming na een verkiezing.
Kosningaúrslitin voru tilkynnt í gærkvöldi.

Rechtsstelsel en Politieke Structuur

Dómstóll – Rechtbank. Een orgaan dat verantwoordelijk is voor het interpreteren en toepassen van de wet.
Dómstóllinn dæmdi manninn sekan.

Ríkisstjórnarmyndun – Regeringsvorming. Het proces waarbij een nieuwe regering wordt gevormd na verkiezingen.
Ríkisstjórnarmyndunin tók marga mánuði að þessu sinni.

Sjálfstæði – Onafhankelijkheid. De staat van een natie die niet onder controle staat van een andere macht.
Ísland fékk sjálfstæði frá Danmörku árið 1944.

Þjóðaratkvæðagreiðsla – Referendum. Een stemming door het hele land over een specifiek voorstel of wet.
Þjóðaratkvæðagreiðsla um nýju stjórnarskrána verður haldin í haust.

Lýðræði – Democratie. Een regeringsvorm waarin de macht bij het volk ligt en zij hun vertegenwoordigers kiezen.
Ísland er lýðræðisríki þar sem allir hafa kosningarétt.

Internationale Politieke Begrippen

Alþjóðastofnun – Internationale organisatie. Een organisatie die landen over de hele wereld samenbrengt om gemeenschappelijke doelen te bereiken.
Ísland er aðili að mörgum alþjóðastofnunum.

Þjóðaröryggi – Nationale veiligheid. De maatregelen en beleidslijnen die een land neemt om zijn burgers te beschermen tegen bedreigingen.
Þjóðaröryggi er forgangsmál fyrir ríkisstjórnina.

Friðargæsluliðar – Vredeshandhavers. Personen, vaak militairen, die worden ingezet om vrede te handhaven in conflictgebieden.
Ísland sendi friðargæsluliða til Balkanskaga.

Utanríkisráðherra – Minister van Buitenlandse Zaken. Een minister die verantwoordelijk is voor de buitenlandse betrekkingen van een land.
Utanríkisráðherra Íslands fundaði með erlendum kollega sínum.

Sáttmáli – Verdrag. Een formele overeenkomst tussen twee of meer landen.
Nýr sáttmáli var undirritaður í dag.

Politieke Evenementen en Activiteiten

Þingkosningar – Parlementaire verkiezingen. Verkiezingen om leden van het parlement te kiezen.
Þingkosningar verða haldnar á fjögurra ára fresti.

Ríkisstjórnarþing – Regeringsconferentie. Een bijeenkomst van de regering om belangrijke kwesties te bespreken.
Ríkisstjórnarþing var haldið í höfuðborginni í dag.

Stjórnarandstaða – Oppositie. De politieke partijen of groepen die niet in de regering zitten en deze vaak bekritiseren.
Stjórnarandstaðan gagnrýndi nýja fjárlagafrumvarpið.

Ríkisborgari – Staatsburger. Een persoon die de nationaliteit van een land heeft en de daarbij behorende rechten en plichten.
Hann varð ríkisborgari Íslands fyrir ári síðan.

Þingnefnd – Parlementaire commissie. Een groep parlementsleden die zich bezighoudt met specifieke kwesties of beleidsterreinen.
Þingnefndin fundaði um nýja löggjöf.

Media en Politieke Communicatie

Fréttamenn – Journalisten. Personen die nieuws en informatie verzamelen, onderzoeken en rapporteren.
Fréttamenn spurðu ráðherrann erfiðra spurninga.

Fjölmiðlar – Media. De middelen waarmee informatie wordt verspreid, zoals kranten, televisie en internet.
Fjölmiðlar gegna mikilvægu hlutverki í lýðræðisríki.

Fréttatilkynning – Persbericht. Een officiële verklaring uitgegeven door een organisatie om nieuws te delen met de media.
Ný fréttatilkynning var gefin út í dag.

Kjósendaskrá – Kiezersregister. Een lijst van alle personen die gerechtigd zijn om te stemmen bij een verkiezing.
Kjósendaskráin var uppfærð fyrir kosningarnar.

Kosningaeftirlit – Verkiezingswaarneming. Het toezicht op het verkiezingsproces om eerlijkheid en transparantie te waarborgen.
Alþjóðleg kosningaeftirlitssveit var send til að fylgjast með kosningunum.

Door deze woorden en uitdrukkingen te leren, zal je een dieper inzicht krijgen in de politieke en electorale processen in IJsland. Dit zal niet alleen je begrip van het nieuws en de politiek verbeteren, maar je ook helpen om beter deel te nemen aan discussies over IJslandse politiek. Veel succes met je taalstudie!