Rêzimana Çînî

ڕێزمانی چینی: کلیلی فێربوونی ماندارین

ئایا تۆ فێرخوازێکی بەرزخوازی زمانیت کە ئامانجی فێربوونی ماندارینی هەیە؟ ئەگەر وایە، پیرۆزە! چارەسەرکردنی چینی ڕێگایەکی نایابە بۆ فراوانکردنی بیروباوەڕی جیهانی، پەیوەندی کردن لەگەڵ ژمارەیەکی زۆر قسەکەر و تەحەدای خۆت لە ڕووی ڕۆشنبیرییەوە . لەگەڵ ئەوەشدا، لەگەڵ 1.2 ملیار قسەکەری ڕەسەن و سیستەمی زمانێکی زۆر جیاواز لە زمانە ڕۆژئاواییەکان، ڕێزمانی چینی زۆر ترسناک دەردەکەوێت. مەترسە بەردەوام بخوێنەوە بۆ کۆرسێکی خێرا بۆ دەستپێکەران لەسەر ڕێزمانی چینی کە هەم سەرنجڕاکێش و هەم پڕ زانیاریە.

یەکەم شت: ئەوەی دەربارەی زمانە ئەوروپییەکان دەیزانی لەبیر بکە!

یەکێک لە هۆکارە سەرەکییەکانی ترساندنی قوتابیانی زمان لە ڕێزمانی چینی ئەوەیە کە زۆر جیاوازە لە پێکهاتەی “بابەت-کردار-تەن” کە ئێمە لە زمانەکانی وەک ئینگلیزی، ئیسپانی یان فەڕەنسی پێی ڕاهاتووین. کەواتە هەناسەیەکی قووڵ هەڵمژە، و با بچینە نێو جیهانێکی نوێ لە یاسا و چەمکی زمانەوانیی!

1. ڕیزبەندی وشە پاشایە

لە کاتێکدا هیچ زەمەن، ئاوەدانی فرمان یان کۆ لە ڕێزمانی چینی نییە، پێکهاتەی ڕستەی گونجاو گرنگترە. کەواتە چۆن ڕیزبەندی وشەی دروست بەدەست دێت؟ لە زۆربەی حاڵەتەکاندا، بە سادەیی پەیڕەوی شێوازی “subject-verb-object” بکە (هاوشێوەی ئینگلیزی). بۆ نموونه:

ئینگلیزی: خۆشم دەوێیت
چینی: 我爱你。 Wǒ ài nǐ.

پێکهاتەی ئاڵۆزتر هەیە بەڵام گەشەپێدانی بناغەیەکی بەهێز ئاسانتر دەکات بۆ تێگەیشتنیان کاتێک بەرەو پێش دەچێت.

2. گەردیلەکان، تەنۆلکەکان لە هەموو شوێنێک!

لە ڕێزمانی چینی، تەنۆلکە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە گەیاندنی مانا. یەکێک لە باوترین تەنۆلکەکان “了 (le)” یە کە ئاماژە بە کردارێکی تەواوکراو دەکات. بۆ نموونه:

我吃了。 وو چی لی – “من خواردنم خواردووە.”

تەنۆلکەیەکی باوی تر “吧 (ba)” یە کە دەستەواژەیەک دەگۆڕێت بۆ پێشنیار یان پرسیار:

走吧!Zǒu ba! – “با بڕۆین!”

تێگەیشتن لە کرداری تەنۆلکە جۆراوجۆرەکان کلیلی شارەزایی لە جیاوازییەکانی ڕێزمانی چینییە.

3. وشەکان بپێونە: چۆنیەتی نەک چەندێتی

لە چینی، ناوەکان کۆیان نییە. لەجیاتی ئەوە، وشەی پێوانە بەکاردەهێنن (هەروەها ناسراوە بە پۆلێنکەر) بۆ دەربڕینی چەندێتی. وشەی پێوانە زیاد دەکرێت لە نێوان ژمارە و ناوەکە. بۆ نموونه:

一本书 – Yī běn shū – “یەک کتێب”

سەرنج بدە بە بەکارهێنانی 本 (běn) وەک وشەی پێوانە بۆ کتێب. ناوە جیاوازەکان پێویستی بە وشەی پێوانەی جیاواز هەیە، هەرچەندە ئەمە لەوانەیە لە سەرەتادا سەرسوڕهێنەر بێت، بەڵام لەگەڵ ڕاهێناندا دەبێتە سروشتی دووەم.

4. جادووی وشە ئاوێتەکان

چینی پڕە لە وشەی ئاڵۆز کە بە تێکەڵکردنی دوو پیت یان زیاتر پێک دێن. ئەمە نەک تەنها فێربوونی وشەگەل ئاسان دەکات، بەڵکو ڕێگە بە وێنە و دەقێکی ڕوون دەدات. بۆ نموونه:

火车 – Huǒchē – “شەمەندەفەر” (بە مانای وشە “ئۆتۆمبێلی ئاگرکوژێنەوە”)
电话 – Diànhuà – “تەلەفۆن” (بە وشە: “قسەی کارەبایی”)

بە تێگەیشتن لە مانای کارەکتەرە تاکەکان، دەتوانیت بە ئاسانی مانای وشە ئاوێتەکان دەربخەیت کە پێشتر نەتبینیوە.

5. هیچ زمانێک نیە؟ کێشه نیه!

یەکێک لە لایەنە هەرە تازەکانی چینی نەبوونی ئاوەدانی فرمانە بۆ زەمەنە جیاوازەکانە. بەڵام چۆن کات دەردەبڕیت؟ سادە! تەنها ئەو وشانە بنووسە کە چوارچێوەی کات دیاری دەکەن، وەک:

昨天 – Zuótiān – “دوێنێ “
明天 – Míngtiān – “بەیانی”

بۆ نموونه:

我昨天吃了饭。 Wǒ zuótiān chī le fàn. – “دوێنێ خواردنم خوارد.”
我明天吃饭。 Wǒ míngtiān chī fàn. – “من بەیانی نان دەخۆم.”

پیرۆزە! تۆ یەکەم هەنگاوت ناوە بۆ شارەزایی لە ڕێزمانی چینی. لەبیرت بێت: ڕاهێنان تەواو دەکات. کەواتە، شەرم مەکەن لە گەڕان بەدوای پێکهاتەی ڕێزمانی نوێ، گفتوگۆکردن لەگەڵ قسەکەرانی ڕەسەن، و بەهێزکردنی بناغەکەت. جیهانی ماندارین چاوەڕێت دەکات – فێربوونێکی دڵخۆش!