در زبان فارسی، دو واژه قانون (ghānun) و مقررات (moqararāt) به صورت گسترده‌ای برای اشاره به اصول و دستورالعمل‌های مختلفی که جامعه را هدایت می‌کنند، به کار می‌روند. این دو واژه اگرچه به نظر می‌رسد که معنای مشابهی دارند، اما در واقع تفاوت‌های مهمی بین آنها وجود دارد. در این مقاله، به بررسی این تفاوت‌ها پرداخته و نمونه‌هایی از کاربردهای هر یک را ارائه می‌دهیم.
تعریف قانون
قانون به مجموعه‌ای از اصول و قواعد گفته می‌شود که توسط یک نهاد قانونی تصویب شده و باید توسط همه افراد جامعه رعایت شود. قوانین معمولاً شامل مقرراتی هستند که تخطی از آنها می‌تواند منجر به پیگرد قانونی و مجازات شود.
قانون اساسی کشور شامل حقوق و وظایف شهروندان است.
قانون‌ها به صورت رسمی تصویب شده و به عنوان یک مرجع قانونی برای حل اختلافات و اجرای عدالت به کار می‌روند.
تعریف مقررات
مقررات به مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌هایی گفته می‌شود که توسط نهادها و سازمان‌های مختلف برای کنترل و مدیریت فعالیت‌ها وضع می‌شود. مقررات معمولاً به منظور ایجاد نظم و هماهنگی در یک حوزه خاص وضع می‌شوند و ممکن است تخطی از آنها به مجازات‌های معین منجر شود.
مقررات مدرسه شامل قوانین مربوط به پوشش و رفتار دانش‌آموزان است.
مقررات می‌توانند توسط نهادهای مختلفی از جمله دولت، مدارس، شرکت‌ها و سازمان‌های دیگر وضع شوند.
تفاوت‌های اصلی
منبع تصویب
یکی از تفاوت‌های مهم بین قانون و مقررات در منبع تصویب آنها است. قوانین توسط نهادهای قانونی مانند مجلس تصویب می‌شوند، در حالی که مقررات ممکن است توسط سازمان‌ها و نهادهای مختلف وضع شوند.
مجلس شورای اسلامی قوانین کشور را تصویب می‌کند.
وزارت بهداشت مقررات مربوط به بهداشت عمومی را وضع می‌کند.
دامنه اعمال
قانون معمولاً به طور گسترده‌ای اعمال می‌شود و تمام اعضای جامعه باید از آن پیروی کنند. در مقابل، مقررات ممکن است فقط به یک گروه خاص یا در یک زمینه خاص اعمال شود.
قوانین راهنمایی و رانندگی برای تمام رانندگان لازم‌الاجرا است.
مقررات داخلی شرکت فقط برای کارکنان آن شرکت لازم‌الاجرا است.
پیامدهای تخطی
تخطی از قانون ممکن است پیامدهای قانونی جدی‌تری داشته باشد، از جمله جریمه، حبس یا سایر مجازات‌ها. اما تخطی از مقررات ممکن است به مجازات‌های سبک‌تری مانند تذکر، تعلیق یا جریمه‌های مالی منجر شود.
تخطی از قوانین مالیاتی می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود.
عدم رعایت مقررات اداری ممکن است به تذکر رسمی منجر شود.
کاربردهای عملی
در بخش‌های مختلف زندگی روزمره، هم قانون و هم مقررات نقش‌های مهمی ایفا می‌کنند. در زیر به برخی از این کاربردها اشاره می‌کنیم.
در سیستم آموزشی
در سیستم آموزشی، قوانین کلی و اساسی توسط دولت وضع می‌شوند، مانند قوانین مربوط به تحصیلات اجباری. اما مقررات خاص ممکن است توسط مدارس یا دانشگاه‌ها برای مدیریت امور داخلی وضع شوند.
قانون تحصیلات اجباری تمامی کودکان را ملزم به حضور در مدرسه می‌کند.
مقررات دانشگاه شامل ساعت‌های حضور و غیاب دانشجویان است.
در محل کار
در محل کار، قوانین کار شامل حقوق و وظایف کارکنان و کارفرمایان است. اما مقررات داخلی شرکت‌ها ممکن است شامل دستورالعمل‌های مربوط به رفتار و عملکرد کارکنان باشد.
قانون کار تمامی کارفرمایان را ملزم به پرداخت حقوق عادلانه می‌کند.
مقررات شرکت شامل سیاست‌های مربوط به لباس پوشیدن کارکنان است.
در زندگی روزمره
در زندگی روزمره، قوانین مختلفی وجود دارند که رفتارهای اجتماعی را تنظیم می‌کنند، مانند قوانین راهنمایی و رانندگی. اما مقررات خاص ممکن است توسط نهادهای محلی یا سازمان‌های خاص وضع شوند.
قوانین رانندگی تمامی رانندگان را ملزم به رعایت سرعت مجاز می‌کند.
مقررات محلی شامل دستورالعمل‌های مربوط به نگهداری از فضای سبز عمومی است.
نقش قانون و مقررات در فرهنگ
در فرهنگ‌های مختلف، نقش قانون و مقررات می‌تواند متفاوت باشد. در برخی فرهنگ‌ها، قوانین بسیار سختگیرانه‌تر هستند و تخطی از آنها عواقب جدی‌تری دارد. در فرهنگ‌های دیگر، ممکن است مقررات بیشتری وجود داشته باشد که به جزئیات بیشتری از زندگی روزمره بپردازد.
در فرهنگ ژاپنی، قوانین بسیار سختگیرانه‌ای برای رفتارهای اجتماعی وجود دارد.
در فرهنگ ایرانی، مقررات زیادی برای مدیریت رفتارهای فردی و اجتماعی وجود دارد.
نتیجه‌گیری
در نهایت، درک تفاوت‌های بین قانون و مقررات برای هر فردی که در یک جامعه زندگی می‌کند، بسیار مهم است. هر دو نقش مهمی در ایجاد نظم و هماهنگی در جامعه دارند، اما تفاوت‌های کلیدی بین آنها وجود دارد که باید مد نظر قرار گیرد. با درک این تفاوت‌ها، می‌توانیم بهتر و موثرتر در جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم، عمل کنیم.
درک قوانین و مقررات به ما کمک می‌کند تا شهروندان بهتری باشیم.
امیدواریم این مقاله به شما کمک کرده باشد تا تفاوت‌های بین قانون و مقررات را بهتر درک کنید. با رعایت هر دو، می‌توانیم جامعه‌ای منظم‌تر و هماهنگ‌تر داشته باشیم.
