ڕێزمانی فارسی

شارەزایی لە ڕێزمانی فارسی: ڕێنیشاندەری کۆتایی تۆ

سەلام، ئارەزوومەندانی زمان! ئایا ئامادەیت بۆ دەستپێکردنی گەشتێک بۆ جیهانی ڕێزمانی فارسی؟ تۆ هاتوویتە شوێنی ڕاست پڕە لە زانیاری ئاسان بۆ تێگەیشتن و ئاوازی گفتوگۆ، ئەم وتارە ڕێنماییت دەکات بەناو جیهانی سەرنجڕاکێشی ڕێزمانی فارسی. بەم زووانە، دەتوانیت ڕستە دروست بکەیت و بەشداری گفتوگۆی مانادار بکەیت لەگەڵ قسەکەرانی ڕەسەن. کەواتە، با دەست بکەین بە ئاشکراکردنی نهێنیەکانی ڕێزمانی فارسی!

بەڵام سەرەتا، بۆچی ڕێزمانی فارسی؟

ئەگەر فارسی فێر دەبیت، بناغەیەکی بەهێز لە ڕێزمان بۆ قسەکردن، خوێندنەوە و نووسین زۆر گرنگە. هەرچەندە ڕێزمانی فارسی لەوانەیە لە سەرەتادا ئاڵۆز دەربکەوێت، بەڵام کاتێک دابەشی دەکەیت بۆ پارچەی بچووکتر و ئاسانتر بەڕێوەبردنی ئاسانتر دەبێت. کەواتە، با دەست بە گەشتەکەت بکەین بۆ شارەزایی لە ڕێزمانی فارسی!

1. ناوەکان، ڕەگەز و ژمارە

لە فارسی ناوەکان ڕەگەزیان نییە، ئەمەش وادەکات لە زۆربەی زمانەکانی تر سادەتر بێت. شێوەی تاک ناوەکان وەک خۆی دەمێنێتەوە، لە کاتێکدا شێوەی کۆ بە “-ها” یان “-ان” کۆتایی دێت. بۆ نموونه:

– کتاب (کەتاب – کتێب)

– کتاب ها (ketāb-hā – books)

2. ئاوەڵناو، ڕێکەوتن و ماددەی دیاریکراو

ئاوەڵناوەکان لە فارسی بەزۆری دوای ئەو ناوە دەکەون کە دەستکاری دەکەن و پێویست ناکات لە ڕەگەز و ژمارەدا هاوڕا بن. بۆ نموونه:

– خانه گەورە (خانی گەورە – خانووی گەورە)

– منزل بچووک (Manzel Kuchak – Small House)

هیچ وتارێکی دیاریکراو لە زمانی فارسی نییە، بەڵام وشەی نادیار وەک پاشگری “-ی” (i) بۆ وشەی تاک زیاد کراوە.

3. فرمانەکان، زمان و ئاوەدان

فرمانی فارسی ڕۆڵێکی گرنگ لە ڕێزمان دەگێڕێت و بۆ دروستکردنی ڕستە گرنگە. هەر فرمانێک ڕەگێکی هەیە کە لەگەڵ پێشگر و پاشگری جۆراوجۆر تێکەڵ دەبێت بۆ ئاماژەکردن بە زمان و گونجان لەگەڵ بابەتەکە.

بۆ ئەوەی تێڕوانینێکی کورتت پێبدەم، با باسی فرمانە ئاساییەکان بکەین لە کاتی ئێستادا:

– من می خوانم (man mikhānam – من دەخوێنمەوە)

– تو می خوانی (بۆ میخانی – تۆ دەخوێنیتەوە، نافەرمی)

– او می خواند (u mikhānad – he/she reads)

لەبیرت بێت، ئەمە تەنها سەرەتایە! کاتێک قووڵتر دەچیتە ناو ڕێزمانی فارسی، ڕووبەڕووی چەندین زمان و فرمانی ناڕێک و ئاڵۆزی دەبیتەوە.

4. جێناوەکان، پێشبڕکێکان، و زیاتریش!

ڕێزمانی فارسی پێکهاتەکانی تر دەگرێتەوە وەک جێناوەکان (من، تو، ئۆ، هتد)، پێشگرەکان (به، از، در، هتد)، و دەربڕینەکانی زاراوە. شارەزایی لە هەر توخمێک یەک هەنگاو لە یەک کاتدا کلیلی بەدەستهێنانی ڕەوانی گشتگیرە لە زمانی فارسی.

لە کۆتاییدا، هیچ کورتە ڕێیەک نییە بۆ شارەزایی لە ڕێزمانی فارسی. پێویستی بە بەردەوامی و ڕاهێنان و ئارامگرتن هەیە. لەگەڵ ئەوەشدا، کاتێک لە ئاڵۆزییەکانی تێدەگەیت، بەباشی ئامادە دەبیت بۆ تێگەیشتن لە وردەکارییەکانی گفتوگۆکردن بە زمانی فارسی، گەڕان بەدوای کەلتوور و مێژووی دەوڵەمەندی ناوچە فارسییەکان و قوڵکردنەوەی خۆشەویستیت بۆ زمانەکە. موفق باشید (movaffagh bāshid – بەختێکی باش)!