ئۆریا گرامەر

گەڕان بەناو ئاڵۆزییەکانی ڕێزمانی ئۆریا

ئۆریا، هەروەها ناسراوە بە ئۆدیا، زمانێکی هیندۆ-ئارییە کە نەریتێکی ئەدەبی دەوڵەمەند و ڕەگێکی کلتوری قووڵ لە ڕۆژهەڵاتی هیندستاندایە. ئەزموونێکی زمانەوانی سەرنجڕاکێش پێشکەش دەکات بۆ فێرخوازان کە بە پەرۆشن بۆ دۆزینەوەی سیستەمی ڕێزمانی جیاوازی خۆی. کاتێک دەچیتە ناو شانشینی ئۆریا، نەک تەنها ئەرکەکانی زمانەوانیت دەوڵەمەند دەکەیت بەڵکو گەشتێکی کەلتووری سەرنجڕاکێشیش لە ئامێز دەگریت. هەرچەندە ڕێزمانی ئۆریا لەوانەیە لە سەرەتادا ئاڵۆز دەربکەوێت، بەڵام دابەشکردنی بۆ پێکهاتە سەرەکییەکان فێربوونی زمان ئاسانتر دەکات. لەم وتارەدا جیهانی سەرنجڕاکێشی ڕێزمانی ئۆریا دەدۆزینەوە و ئامۆژگاری پێشکەش دەکەین سەبارەت بە چۆنیەتی زاڵبوون بەسەر ئاڵۆزییەکانی.

1. ئەلفوبێی ئوریا و فۆنەتیک

ڕێنووسی ئۆریا بریتییە لە 11 بزوێن و نزیکەی 35 بێدەنگ، لەگەڵ هێمای دیاکریتیک و بێدەنگ. بریتییە لە دەنگە هەڵمژینەکان و دەنگەکانی هەڵمژین کە تایبەتمەندی زمانەکانی هیندۆ ئاریانن. ئاشنابوون بە دەق، هێماکانی بزوێن، و هێشووی بەستراو زۆر گرنگە بۆ شارەزایی لە دەربڕین و خوێندنەوە. ڕاهێنان بە خوێندنەوە و نووسین لە ئۆریا بۆ ناوخۆیی کردنی دەنگ و هێماکان.

2. نیشانەی حاڵەتەکان و پۆستەکان: تایبەتمەندییەکی جیاوازی ئۆریا

لایەنێکی سەرسوڕهێنەری ڕێزمانی ئۆریا بەکارهێنانی نیشانەی حاڵەت و پۆستە لە جیاتی پێشگرەکانە. نیشانە باوەکان بریتین لە ku بۆ ڕۆڵی تۆمەتبارکردن و داتی، ra بۆ ڕەگەز، re بۆ شوێن، ru بۆ ablative، saha بۆ comitative، dwara بۆ ئامرازی یان بریکار، و ئازار بۆ مەبەست. تێگەیشتن لە چۆنیەتی لکاندنی ئەم نیشانانە بە ناو و جێناوەکانەوە زۆر گرنگە بۆ پەیوەندی دروست لە ئۆریا.

3. ناو و جێناوەکان: جێندەر و حاڵەتەکان

ناوەکانی ئوریا ڕەگەزی ڕێزمانیان نییە، و کۆکردنەوە بەپێی جۆر و ناوەڕۆک دەگۆڕێت. ناوە زیندووەکان زۆرجار پاشگری کۆی -mane وەردەگرن، لە کاتێکدا ناوە بێگیانەکان لەوانەیە -gudika بەکار بهێنن یان بەبێ نیشانە بمێننەوە کاتێک کۆبوونەوە لە دەقدا ڕوون بێت. جێناوەکان کۆمەڵەی کەسیی، خاوەنداری، پەرچەکردار، خۆپیشاندان و پرسیار لەخۆ دەگرێت، لەگەڵ جیاوازی شەرەفمەندی: mu I, tume you informal, apana you polite, se he or she, semane them. خاوەندارێتی بریتین لە mora my، tora ur، apanangkara your polite، tara his or her. ئاشنابوون بەم فۆرمانە و جۆرەکانی دیاری کراویان بە شێوەیەکی بەرچاو تێگەیشتنت لە ڕێزمانی ئۆریا بەهێز دەکات.

4. فرمانەکان: پێکهاتە و ئاوەڵدان

فرمانەکانی ئۆریا بۆ زمان و لایەن و مەزاج و ڕێککەوتن دەگۆڕن، لەگەڵ ئاستی شەرەفمەندی کاریگەری لەسەر شێوەکانی فرمان هەیە. پێکهاتەکانی لایەنی زەمەنی ناوکی بریتین لە پێشکەوتنی ئێستا لە -uchi، ڕابردووی سادە لە -ila، و داهاتوو لە -iba، شانبەشانی پێکهاتە ئاوێتەکان و یارمەتیدەرەکان. مەزاجی مەرجدار و پێویست چالاکانە بەکاردەهێنرێن. فێربوونی شێوازەکانی لێکدانەکان و چۆنیەتی کارلێکردنیان لەگەڵ کەسەکە و ئەدەب توانای پەیوەندیکردنت بە شێوەیەکی کاریگەر لە ئۆریا باشتر دەکات.

5. ئاوەڵناوەکان: ڕێکەوتن و شوێن

لە ڕێزمانی ئۆریا، ئاوەڵناوەکان بە شێوەیەکی ئاسایی پێش ئەو ناوە دێن کە دەستکاری دەکەن و بە شێوەیەکی گشتی بۆ ژمارە و ڕەگەز ناگۆڕدرێن. بەراوردکارییەکان و بەرزەکان بە گشتی بە ئاوەڵناوەکانی وەک adhika more و sabutharu most پێک دێن، هەرچەندە شێوەکانی تاتساما لەوانەیە پاشگری لە تۆمارە فەرمییەکاندا بەکار بهێنن. شارەزایی ئەم شێوازانە یارمەتی قسەکردن دەدات کە سروشتی و زاراوەیی دەربکەوێت.

نموونەکان:

– بادا پریما (خۆشەویستی گەورە)

– چۆتا پیلامانی (منداڵی بچووک)

6. تێکەڵبوون بە زمان

کاریگەرترین ڕێگا بۆ تێگەیشتن و ناوخۆیی کردنی ڕێزمانی ئۆریا ئەوەیە کە بەردەوام تێکەڵ بە زمانەکە بیت. بە خوێندنەوەی ئەدەبیاتی ئوریا، سەیرکردنی فیلم یان زنجیرەی تەلەفزیۆنی ئوریا، بەدواداچوونی هەواڵەکانی ئوریا، و پەیوەندی چالاکانە لەگەڵ قسەکەرانی ڕەسەن، تێگەیشتنت لە ڕێزمان بەهێز دەکەیت و لە هەمان کاتدا وشەگەلەکەت فراوان دەکەیت.

کۆتایی

هەرچەندە ڕێزمانی ئوریا لەوانەیە ئاڵۆز دەربکەوێت، بەڵام دەتوانیت بە تەرخانکردن، ڕاهێنان و پەرۆشی شارەزا بیت لەم زمانە جوانە. بە جەختکردنەوە لەسەر یاسا بنچینەییەکان و تێکەڵبوون لەگەڵ زمان لە چوارچێوەی جیاوازدا، بەخێرایی توانای ڕێزمانی ئوریا بەرز دەکەیتەوە. Subha kamana (بەختێکی باش) لە گەشتی زمانی ئوریا، و چێژ لە ئاشکراکردنی جیهانی جوان و سەرنجڕاکێشی ڕێزمانی ئۆریا وەربگرە!