अर्मेनियाई भाषा सीखने का एक महत्वपूर्ण पहलू है इसकी राजनीतिक और नागरिक शब्दावली को समझना। यह न केवल आपकी भाषा कौशल को बढ़ाता है बल्कि आपको अर्मेनिया की संस्कृति, राजनीति और समाज को भी गहराई से समझने में मदद करता है। इस लेख में, हम कुछ महत्वपूर्ण अर्मेनियाई राजनीतिक और नागरिक शब्दों की चर्चा करेंगे, जिनके अर्थ और उपयोग को जानकर आप अपनी भाषा क्षमता को और भी अधिक सुदृढ़ कर सकते हैं।

राजनीतिक शब्दावली

Ազգային ժողով (Azgayin zhoghov) – राष्ट्रीय सभा
अर्मेनिया की संसद को ‘Ազգային ժողով’ कहा जाता है।

Ազգային ժողովի նիստերը շատ կարևոր են երկրի համար։

Նախագահ (Nakhagah) – राष्ट्रपति
राष्ट्रपति अर्मेनिया के राज्य का प्रमुख होता है।

Նախագահը ելույթ ունեցավ ազգային ժողովում։

Կառավարություն (Karravarut’yun) – सरकार
सरकार वह संस्था है जो देश को संचालित करती है।

Կառավարությունը նոր օրենքներ ընդունեց։

Կուսակցություն (Kusakts’ut’yun) – पार्टी
राजनीतिक दल या पार्टी को अर्मेनियाई में ‘Կուսակցություն’ कहा जाता है।

Կուսակցությունը նոր ծրագրեր առաջարկեց։

Ընտրություններ (Əntrut’yunner) – चुनाव
चुनाव वह प्रक्रिया है जिसके माध्यम से नागरिक अपने प्रतिनिधियों का चयन करते हैं।

Ընտրությունները տեղի կունենան հաջորդ տարի։

Օրենսդիր (Orensdir) – विधायी
विधायी शक्ति वह शक्ति है जो कानून बनाने के लिए जिम्मेदार होती है।

Օրենսդիր մարմինն ընդունեց նոր օրենք։

नागरिक शब्दावली

Քաղաքացի (K’aghak’atsi) – नागरिक
नागरिक वह व्यक्ति होता है जो किसी देश का सदस्य होता है और उसके अधिकार और कर्तव्य होते हैं।

Բոլոր քաղաքացիները հավասար իրավունքներ ունեն։

Իրավունք (Iravunk’) – अधिकार
अधिकार वह विशेषाधिकार है जो किसी व्यक्ति को कानून द्वारा प्रदान किया जाता है।

Կրթության իրավունքը բոլորի համար կարևոր է։

Պարտականություն (Partakanut’yun) – कर्तव्य
कर्तव्य वह जिम्मेदारी है जो किसी व्यक्ति को समाज या देश के प्रति होती है।

Քաղաքացիները ունեն պարտականություն իրենց երկրի նկատմամբ։

Սահմանադրություն (Sahmanadrut’yun) – संविधान
संविधान वह दस्तावेज है जो किसी देश की बुनियादी कानून और सिद्धांतों को निर्धारित करता है।

Սահմանադրությունը կարևոր փաստաթուղթ է երկրի համար։

Դատարան (Dataran) – अदालत
अदालत वह संस्था है जहां न्यायिक प्रक्रियाएं होती हैं।

Դատարանը որոշում կայացրեց հօգուտ քաղաքացիների։

Օրենք (Orenk’) – कानून
कानून वह नियम है जो समाज में व्यवस्था बनाए रखने के लिए आवश्यक होता है।

Օրենքը բոլորին պարտադիր է։

Ազատություն (Azatut’yun) – स्वतंत्रता
स्वतंत्रता वह स्थिति है जिसमें व्यक्ति अपनी इच्छानुसार कार्य कर सकता है।

Ազատությունը կարևոր արժեք է ժողովրդավարության համար։

Հանրաքվե (Hanraqve) – जनमत संग्रह
जनमत संग्रह वह प्रक्रिया है जिसमें किसी महत्वपूर्ण मुद्दे पर जनता की राय ली जाती है।

Հանրաքվեն կկայանա հաջորդ ամիս։

Մարդու իրավունքներ (Mardu iravunk’ner) – मानवाधिकार
मानवाधिकार वे अधिकार हैं जो सभी मनुष्यों को उनके अस्तित्व के आधार पर मिलते हैं।

Մարդու իրավունքները պաշտպանված են միջազգային օրենքներով։

अधिक जटिल शब्दावली

Խորհրդարան (Khorrdaran) – संसद
संसद वह संस्था है जहां राष्ट्रीय और महत्वपूर्ण निर्णय लिए जाते हैं।

Խորհրդարանում քննարկվում են երկրի կարևոր հարցերը։

Միջազգային հարաբերություններ (Mijazgayin haraberut’yunner) – अंतरराष्ट्रीय संबंध
अंतरराष्ट्रीय संबंध वह क्षेत्र है जो विभिन्न देशों के बीच संबंधों का अध्ययन करता है।

Միջազգային հարաբերությունները կարևոր են խաղաղության համար։

Քաղաքականություն (K’aghak’akanut’yun) – राजनीति
राजनीति वह प्रक्रिया है जिसके माध्यम से नीतियां और निर्णय लिए जाते हैं।

Քաղաքականությունը մեծ ազդեցություն ունի հասարակության վրա։

Կառուցվածք (Karruts’vatsk’) – संरचना
संरचना वह ढांचा है जिसमें किसी संस्था या संगठन का निर्माण होता है।

Կառուցվածքը պետք է լինի արդյունավետ և հստակ։

Անվտանգություն (Anvtangut’yun) – सुरक्षा
सुरक्षा वह स्थिति है जिसमें खतरे और जोखिमों से बचाव किया जाता है।

Անվտանգությունը առաջնահերթ է բոլորի համար։

Հանրային ծառայություն (Hanrayin tsarayut’yun) – सार्वजनिक सेवा
सार्वजनिक सेवा वह सेवा है जो सरकार द्वारा जनता के लाभ के लिए प्रदान की जाती है।

Հանրային ծառայությունները պետք է լինեն մատչելի և արդյունավետ։

Դիվանագիտություն (Divanagitut’yun) – कूटनीति
कूटनीति वह कला है जिसके माध्यम से देशों के बीच संबंधों को संभाला जाता है।

Դիվանագիտությունը կարևոր է միջազգային հարաբերությունների համար։

Հանրապետություն (Hanrapetut’yun) – गणराज्य
गणराज्य वह राज्य है जिसमें जनता अपने प्रतिनिधियों को चुनती है।

Արմենիան հանրապետություն է։

Իշխանություն (Ishkhanut’yun) – सत्ता
सत्ता वह अधिकार है जिसके माध्यम से निर्णय और नीतियां लागू की जाती हैं।

Իշխանությունը պետք է ծառայի ժողովրդի շահերին։

अर्मेनियाई में राजनीतिक और नागरिक शब्दावली का ज्ञान न केवल भाषा सीखने में मदद करता है बल्कि आपको अर्मेनियाई समाज और संस्कृति को भी बेहतर समझने में सक्षम बनाता है। इस लेख में दिए गए शब्द और उनके उदाहरण आपको इस दिशा में एक ठोस आधार प्रदान करेंगे। जैसे-जैसे आप इन शब्दों को अपने दैनिक जीवन में उपयोग करेंगे, वैसे-वैसे आपकी भाषा क्षमता और भी अधिक मजबूत होगी।