तंत्रज्ञान आणि संगणकशास्त्र हे आपल्या दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग बनले आहेत. त्यामुळे, तंत्रज्ञानाच्या आणि संगणकाच्या जगात वापरल्या जाणाऱ्या काही महत्वाच्या मराठी शब्दांची ओळख करून देणे आवश्यक आहे. ह्या लेखातून आपल्याला काही महत्वाचे तांत्रिक आणि संगणक शब्द शिकायला मिळतील.

तांत्रिक शब्द

प्रणाली (System) – प्रणाली म्हणजे विविध घटकांचा एकत्रित संच जो एकत्रितपणे कार्य करतो.
आपली संगणक प्रणाली नेहमी अपडेट ठेवावी.

संगणक (Computer) – संगणक हा एक इलेक्ट्रॉनिक यंत्र आहे जो माहिती प्रक्रिया करण्यासाठी वापरला जातो.
आजकाल प्रत्येक घरात संगणक असतो.

सॉफ्टवेअर (Software) – सॉफ्टवेअर म्हणजे संगणकाच्या हार्डवेअरवर चालणारे प्रोग्राम्स आणि अनुप्रयोग.
सर्वात लोकप्रिय सॉफ्टवेअर म्हणजे मायक्रोसॉफ्ट ऑफिस.

हार्डवेअर (Hardware) – संगणकाचे भौतिक घटक, जसे की मॉनिटर, कीबोर्ड, आणि माऊस.
संगणकाचे हार्डवेअर नियमितपणे साफ करणे आवश्यक आहे.

डेटाबेस (Database) – डेटाबेस म्हणजे माहिती संचयित करण्याची आणि व्यवस्थापन करण्याची प्रणाली.
अनेक संस्थांना त्यांच्या डेटाबेसची सुरक्षा आवश्यक आहे.

नेटवर्क (Network) – नेटवर्क म्हणजे संगणकांमधील संप्रेषणासाठी वापरली जाणारी प्रणाली.
वायरलेस नेटवर्कमुळे इंटरनेट कनेक्टिव्हिटी सोपी झाली आहे.

संगणक शब्द

प्रोसेसर (Processor) – प्रोसेसर हे संगणकाचे मुख्य घटक आहे जो सर्व माहिती प्रक्रिया करतो.
तुमचा संगणक वेगवान चालण्यासाठी चांगला प्रोसेसर असावा.

रॅम (RAM) – रॅम म्हणजे रॅन्डम ऍक्सेस मेमरी, जी संगणकाच्या तात्पुरत्या मेमरीसाठी वापरली जाते.
रॅम जास्त असली तर संगणकाची कार्यक्षमता वाढते.

हार्ड डिस्क (Hard Disk) – हार्ड डिस्क म्हणजे संगणकाची स्थायी मेमरी जिथे सर्व डेटा साठवला जातो.
आपल्या हार्ड डिस्कवर महत्वाचे दस्तऐवज साठवा.

ऑपरेटिंग सिस्टम (Operating System) – ऑपरेटिंग सिस्टम म्हणजे संगणकावर चालणारी सॉफ्टवेअर जी हार्डवेअर आणि सॉफ्टवेअरच्या संपर्कासाठी आवश्यक आहे.
विंडोज ही एक लोकप्रिय ऑपरेटिंग सिस्टम आहे.

ब्राउजर (Browser) – ब्राउजर म्हणजे इंटरनेटवर माहिती शोधण्यासाठी वापरले जाणारे सॉफ्टवेअर.
गुगल क्रोम हा एक अतिशय वेगवान ब्राउजर आहे.

फायरवॉल (Firewall) – फायरवॉल म्हणजे संगणकाच्या नेटवर्कची सुरक्षा करणारी प्रणाली.
फायरवॉलमुळे आपल्या संगणकाला व्हायरसपासून संरक्षण मिळते.

इंटरनेट संबंधित शब्द

यूआरएल (URL) – यूआरएल म्हणजे इंटरनेटवर एखाद्या वेबसाइटचा पत्ता.
आपण एखाद्या वेबसाइटला भेट देण्यासाठी यूआरएल प्रविष्ट करू शकता.

वेबसाइट (Website) – वेबसाइट म्हणजे इंटरनेटवर उपलब्ध असलेले पृष्ठ किंवा पृष्ठांचा समूह.
आपण आपल्या व्यवसायासाठी वेबसाइट तयार करू शकता.

वेब होस्टिंग (Web Hosting) – वेब होस्टिंग म्हणजे वेबसाइटसाठी इंटरनेटवर जागा पुरवणे.
वेबसाइट चालवण्यासाठी वेब होस्टिंग आवश्यक आहे.

डोमेन (Domain) – डोमेन म्हणजे वेबसाइटचा नाव किंवा पत्ता.
google.com हा एक प्रसिद्ध डोमेन आहे.

ईमेल (Email) – ईमेल म्हणजे इलेक्ट्रॉनिक मेल, जो इंटरनेटद्वारे संदेश पाठवण्यासाठी वापरला जातो.
आपण आपल्या मित्राला ईमेल पाठवू शकता.

लॉगिन (Login) – लॉगिन म्हणजे एखाद्या खात्यात प्रवेश करण्यासाठी वापरले जाणारे प्रक्रिया.
आपण वेबसाइटवर लॉगिन करून आपले खाते पाहू शकता.

डिजिटल सुरक्षा

पासवर्ड (Password) – पासवर्ड म्हणजे एखाद्या खात्याचे सुरक्षा कोड जो प्रवेशासाठी आवश्यक असतो.
आपला पासवर्ड नेहमी गुप्त ठेवा.

व्हायरस (Virus) – व्हायरस म्हणजे संगणकाच्या सॉफ्टवेअरला हानी पोहोचवणारा प्रोग्राम.
व्हायरसपासून संगणकाचे संरक्षण करणे आवश्यक आहे.

मालवेअर (Malware) – मालवेअर म्हणजे संगणकाच्या प्रणालीला नुकसान पोहोचवणारे सॉफ्टवेअर.
मालवेअरपासून संरक्षणासाठी अँटीव्हायरस सॉफ्टवेअर वापरा.

फिशिंग (Phishing) – फिशिंग म्हणजे व्यक्तीच्या वैयक्तिक माहितीची चोरी करण्यासाठी वापरली जाणारी फसवणूक.
फिशिंग ईमेलपासून सावध रहा.

एन्क्रिप्शन (Encryption) – एन्क्रिप्शन म्हणजे माहितीला सुरक्षित ठेवण्यासाठी ती कोडमध्ये रूपांतरित करणे.
आपल्या संदेशांची एन्क्रिप्शन करणे आवश्यक आहे.

अँटीव्हायरस (Antivirus) – अँटीव्हायरस म्हणजे संगणकावरील व्हायरस शोधण्यासाठी आणि काढण्यासाठी वापरले जाणारे सॉफ्टवेअर.
आपल्या संगणकावर अँटीव्हायरस सॉफ्टवेअर इंस्टॉल करा.

संगणक प्रोग्रामिंग

कोडिंग (Coding) – कोडिंग म्हणजे संगणक प्रोग्राम लिहिण्याची प्रक्रिया.
कोडिंग शिकल्याने आपण संगणक प्रोग्राम तयार करू शकता.

प्रोग्रामिंग भाषा (Programming Language) – प्रोग्रामिंग भाषा म्हणजे संगणक प्रोग्राम लिहिण्यासाठी वापरली जाणारी भाषा.
जावा ही एक लोकप्रिय प्रोग्रामिंग भाषा आहे.

अल्गोरिदम (Algorithm) – अल्गोरिदम म्हणजे समस्या सोडवण्यासाठी वापरली जाणारी प्रक्रिया किंवा नियम.
अल्गोरिदममुळे प्रोग्रामची कार्यक्षमता वाढते.

डेबगिंग (Debugging) – डेबगिंग म्हणजे संगणक प्रोग्राममधील चुका शोधणे आणि दुरुस्त करणे.
प्रोग्रामिंगमध्ये डेबगिंग एक महत्वाची पायरी आहे.

कंपाइलर (Compiler) – कंपाइलर म्हणजे प्रोग्रामिंग भाषेतील कोडला मशीन कोडमध्ये रूपांतरित करणारे सॉफ्टवेअर.
कंपाइलरमुळे आपला कोड संगणकाला समजतो.

आईडीई (IDE) – आईडीई म्हणजे इंटिग्रेटेड डेव्हलपमेंट एन्व्हायर्नमेंट, जी प्रोग्रामिंगसाठी एक साधन आहे.
विजुअल स्टुडियो कोड हा एक लोकप्रिय आईडीई आहे.

तंत्रज्ञान आणि संगणकशास्त्राच्या ह्या शब्दांची माहिती असणे आवश्यक आहे, कारण ह्यामुळे आपण तंत्रज्ञानाच्या आणि संगणकाच्या जगात सहजतेने संवाद साधू शकतो. ह्या शब्दांमुळे आपला ज्ञान वाढेल आणि आपण तंत्रज्ञानाच्या जगात अधिक आत्मविश्वासाने पाऊल ठेवू शकाल.